పరిచయం (Introduction)
🕉️గణపతి ఉపాసనలో గణపతి అధర్వశీర్షం ప్రాధాన్యం
గణపతి ఉపాసనలో “గణపతి అధర్వశీర్షం” లేదా “గణపత్యథర్వశీర్షోపనిషత్” పఠనం అత్యంత శ్రేయస్కరమని మన పెద్దలు చెప్పిన మాట.
ఇది అధర్వణ వేదం నుండి సంగ్రహించబడిన పవిత్ర ఉపనిషత్తు. గణపతి తత్వాన్ని, ఆయన పరమాత్మ స్వరూపాన్ని తెలుసుకోవడానికి ఇది అత్యంత విలువైన మార్గదర్శకం.
ఈ ఉపనిషత్తులో వేద మంత్రాలు, దేవనామాలు సమ్మిళితమై, మహాగణపతిని సర్వాంతర్యామిగా, సర్వకారణకారకుడిగా కీర్తిస్తాయి.
మానవుడు తన మనస్సు, వాక్కు, ఆత్మ, ఇంద్రియాలు, ఆయుష్షు అన్నీ గణపతిని ఆరాధించేందుకు అంకితం చేయాలనే సందేశం ఇందులో ప్రతిధ్వనిస్తుంది.
“ఓం భద్రం కర్ణేభిః శృణుయామ దేవాః” అనే మంత్రంతో ప్రారంభమయ్యే ఈ గణపత్యథర్వశీర్షం, అనేక దివ్య వాక్యాల ద్వారా గణపతియే సర్వం, ఆయనే సృష్టి, స్థితి, లయలకు మూలకారణం అని ప్రకటిస్తుంది.
భక్తి, నియమం, మరియు శ్రద్ధతో ఈ ఉపనిషత్తును నిత్యం పఠించే వారు విఘ్నాల నుండి విముక్తి పొంది, జ్ఞానం, శాంతి, మరియు ఆత్మసాక్షాత్కారం పొందుతారు.
అందుచేత, గణపతిని ప్రార్థించదలచిన ప్రతి భక్తుడూ గణపతి అధర్వశీర్షం పఠనాన్ని తన నిత్య సాధనలో భాగం చేయడం అత్యంత మంగళకరం.
|| శ్రీ గణపతి అథర్వశీర్షమ్‌ ||
ఓం భద్రం కర్ణేభిః శృణుయామ దేవాః...
(ప్రారంభ శాంతి మంత్రం – శాంతి, ఆరోగ్యం, జ్ఞానం కోరే వాక్యం)
ఓం భద్రం కర్ణేభిః శృణుయామ దేవాః |
భద్రం పశ్యేమాక్షభిర్యజత్రాః |
స్థిరైరంగైస్తుష్ఠువాగ్ం సస్తనూభిః |
వ్యశేమ దేవహితం యదాయుః |
స్వస్తి న ఇంద్రో వృద్ధశ్రవాః |
స్వస్తి నః పూషా విశ్వవేదాః |
స్వస్తి నస్తార్క్ష్యో అరిష్టనేమిః |
స్వస్తి నో బృహస్పతిర్దధాతు ||
ఓం శాంతిః శాంతిః శాంతిః ||
ఓం నమస్తే గణపతయే |
త్వమేవ ప్రత్యక్షం తత్త్వమసి |
త్వమేవ కేవలం కర్తాఽసి |
త్వమేవ కేవలం ధర్తాఽసి |
త్వమేవ కేవలం హర్తాఽసి |
త్వమేవ సర్వం ఖల్విదం బ్రహ్మాసి |
త్వం సాక్షాదాత్మాఽసి నిత్యమ్ || 1 ||
ఋతం వచ్మి | సత్యం వచ్మి || 2 ||
అవ త్వం మామ్ | అవ వక్తారమ్ |
అవ శ్రోతారమ్ |అవ దాతారమ్ |
అవ ధాతారమ్ | అవానూచానమవ శిష్యమ్ |
అవ పశ్చాత్తాత్ | అవ పురస్తాత్ |
అవోత్తరాత్తాత్ | అవ దక్షిణాత్తాత్ |
అవ చోర్ధ్వాత్తాత్ | అవాధరాత్తాత్ |
సర్వతో మాం పాహి పాహి సమంతాత్ || 3 ||
త్వం వాఙ్మయస్త్వం చిన్మయః |
త్వమానందమయస్త్వం బ్రహ్మమయః |
త్వం సచ్చిదానందాఽద్వితీయోఽసి |
త్వం ప్రత్యక్షం బ్రహ్మాసి |
త్వం జ్ఞానమయో విజ్ఞానమయోఽసి || 4 ||
సర్వం జగదిదం త్వత్తో జాయతే |
సర్వం జగదిదం త్వత్తస్తిష్ఠతి |
సర్వం జగదిదం త్వయి లయమేష్యతి |
సర్వం జగదిదం త్వయి ప్రత్యేతి |
త్వం భూమిరాపోఽనలోఽనిలో నభః |
త్వం చత్వారి వాక్పదాని || 5 ||
త్వం గుణత్రయాతీతః |
త్వం అవస్థాత్రయాతీతః |
త్వం దేహత్రయాతీతః |
త్వం కాలత్రయాతీతః |
త్వం మూలాధారస్థితోఽసి నిత్యమ్ |
త్వం శక్తిత్రయాత్మకః |
యోగినో ధ్యాయంతి నిత్యమ్ |
త్వం బ్రహ్మా త్వం విష్ణుస్త్వం రుద్రస్త్వమింద్రస్త్వమగ్నిస్త్వం వాయుస్త్వం సూర్యస్త్వం చంద్రమాస్త్వం బ్రహ్మ భూర్భువః స్వరోమ్ || 6 ||
గణాదిం పూర్వముచ్చార్య వర్ణాదీం స్తదనంతరమ్ |
అనుస్వారః పరతరః |
అర్ధేందులసితమ్ |
తారేణ ఋద్ధమ్ |
ఎతత్తవ మనుస్వరూపమ్ |
గకారః పూర్వరూపమ్ |
అకారో మధ్యమరూపమ్ |
అనుస్వారశ్చాంత్యరూపమ్ |
బిందురుత్తరరూపమ్ |
నాదః సంధానమ్ |
సగంహితా సంధిః |
సైషా గణేశవిద్యా |
గణక ఋషిః | నిచృద్గాయత్రీచ్ఛందః |
శ్రీ మహాగణపతిర్దేవతా |
ఓం గం గణపతయే నమః || 7 ||
ఏకదంతాయ విద్మహే వక్రతుండాయ ధీమహి |
తన్నో దంతిః ప్రచోదయాత్ || 8 ||
ఏకదన్తం చతుర్హస్తం పాశమంకుశధారిణమ్ |
రదం చ వరదం హస్తైర్బిభ్రాణం మూషకధ్వజమ్ |
రక్తం లంబోదరం శూర్పకర్ణకం రక్తవాససమ్ |
రక్తగంధానులిప్తాంగం రక్తపుష్పైః సుపూజితమ్ |
భక్తానుకంపినం దేవం జగత్కారణమచ్యుతమ్ |
ఆవిర్భూతం చ సృష్ట్యాదౌ ప్రకృతేః పురుషాత్పరమ్ |
ఏవం ధ్యాయతి యో నిత్యం స యోగీ యోగినాం వరః || 9 ||
నమో వ్రాతపతయే నమో గణపతయే నమః ప్రమథపతయే నమస్తేఽస్తు లంబోదరాయైకదంతాయ విఘ్నవినాశినే శివసుతాయ శ్రీవరదమూర్తయే నమః || 10 ||
ఏతదథర్వశీర్షం యోఽధీతే |
స బ్రహ్మభూయాయ కల్పతే |
స సర్వవిఘ్నైర్న బాధ్యతే |
స సర్వతః సుఖమేధతే |
స పంచమహాపాపాత్ ప్రముచ్యతే |
సాయమధీయానో దివసకృతం పాపం నాశయతి |
ప్రాతరధీయానో రాత్రికృతం పాపం నాశయతి |
సాయం ప్రాతః ప్రయుంజానో పాపోఽపాపో భవతి |
ధర్మార్థకామమోక్షం చ విందతి |
ఇదమథర్వశీర్షమశిష్యాయ న దేయమ్ |
యో యది మోహాద్ దాస్యతి స పాపీయాన్ భవతి |
సహస్రావర్తనాద్యం యం కామమధీతే |
తం తమనేన సాధయేత్ || 11 ||
అనేన గణపతిమభిషించతి |
స వాగ్మీ భవతి |
చతుర్థ్యామనశ్నన్ జపతి స విద్యావాన్ భవతి |
ఇత్యథర్వణవాక్యమ్ |
బ్రహ్మాద్యాచరణం విద్యాన్న బిభేతి కదాచనేతి || 12 ||
యో దూర్వాంకురైర్యజతి స వైశ్రవణోపమో భవతి |
యో లాజైర్యజతి స యశోవాన్ భవతి |
స మేధావాన్ భవతి |
యో మోదకసహస్రేణ యజతి స వాంఛితఫలమవాప్నోతి |
యః సాజ్య సమిద్భిర్యజతి స సర్వం లభతే స సర్వం లభతే || 13 ||
అష్టౌ బ్రాహ్మణాన్ సమ్యగ్ గ్రాహయిత్వా సూర్యవర్చస్వీ భవతి |
సూర్యగ్రహే మహానద్యాం ప్రతిమాసన్నిధౌ వా జప్త్వా సిద్ధమంత్రో భవతి |
మహావిఘ్నాత్ ప్రముచ్యతే |
మహాదోషాత్ ప్రముచ్యతే |
మహాపాపాత్ ప్రముచ్యతే |
మహాప్రత్యవాయాత్ ప్రముచ్యతే |
స సర్వవిద్భవతి స సర్వవిద్భవతి |
య ఏవం వేద |
ఇత్యుపనిషత్ || 14 ||
ఓం భద్రం కర్ణేభిః శృణుయామ దేవాః |
భద్రం పశ్యేమాక్షభిర్యజత్రాః |
స్థిరైరంగైస్తుష్ఠువాగ్ం సస్తనూభిః |
వ్యశేమ దేవహితం యదాయుః |
స్వస్తి న ఇంద్రో వృద్ధశ్రవాః |
స్వస్తి నః పూషా విశ్వవేదాః |
స్వస్తి నస్తార్క్ష్యో అరిష్టనేమిః |
స్వస్తి నో బృహస్పతిర్దధాతు ||
ఓం శాంతిః శాంతిః శాంతిః ||
శ్రీ గణపతి అథర్వశీర్షమ్‌ అర్థం & భావం (Meaning & Significance)
ఈ ఉపనిషత్తు గణపతి యొక్క సత్య స్వరూపాన్ని వివరిస్తుంది. ప్రతి శ్లోకంలో ఒక లోతైన తాత్విక సందేశం ఉంటుంది.
"ఓం నమస్తే గణపతయే..."
ఇక్కడ భగవంతుని నమస్కరిస్తూ ఆయనే సృష్టి, స్థితి, లయలకు కారణమని చెప్పబడింది.
గణపతి కర్త, ధర్త, హర్త, మరియు బ్రహ్మ స్వరూపుడు.
"సర్వం జగదిదం త్వత్తో జాయతే..."
ఈ శ్లోకం సృష్టి తత్వాన్ని తెలిపుతుంది.
గణపతి నుండి ప్రపంచం ఉద్భవించి, గణపతిలోనే లయమవుతుంది — ఇది అద్వైత తత్వం.
"త్వం గుణత్రయాతీతః..."
గణపతి త్రిగుణాతీతుడు, కాలాతీతుడు, శరీరాతీతుడు.
అంటే ఆయన భౌతిక పరిమితులకు అతీతుడు, నిత్య చైతన్య స్వరూపుడు.
"ఓం ఏకదంతాయ విద్యమహే..." (గణపతి గాయత్రీ)
ఇది గణపతి గాయత్రీ మంత్రం.
మనసు, వాక్కు, కర్మలను పవిత్రంగా మార్చే శక్తి కలది.
దీని జపం ద్వారా విఘ్నాలు తొలగి, జ్ఞానం పెరుగుతుంది.
ఫల శ్రుతి (Benefits):
ఈ ఉపనిషత్తును భక్తి, నియమం, మరియు శ్రద్ధతో పఠించే వారు:
- సర్వ విఘ్నాలు తొలగిస్తారు.
- పంచ మహాపాపాల నుంచి విముక్తి పొందుతారు.
- విద్య, యశస్సు, ఐశ్వర్యం, మరియు మోక్షాన్ని పొందుతారు.
మంత్ర జపం సమయం & విధానం (How to Chant Sri Ganapati Atharvashirsha)
- ఉత్తమ సమయం: ఉదయం బ్రహ్మ ముహూర్తం లేదా చతుర్థి తిథి.
- దిక్పాలన: తూర్పు దిశలో ముఖం చేసి, స్వచ్ఛమైన ప్రదేశంలో కూర్చోవాలి.
- సంఖ్య: కనీసం 11 సార్లు లేదా 108 సార్లు జపించడం శ్రేయస్కరం.
- ఆవశ్యకత: మంత్రం జపించే ముందు మనసు, వాక్కు, మరియు దేహం పరిశుభ్రంగా ఉంచాలి.
ఆధ్యాత్మిక అర్థం (Philosophical Interpretation)
గణపతి అథర్వశీర్షం మనకు చెబుతుంది —
“దేవుడు మనలోనే ఉన్నాడు, మనమే ఆయన ప్రతిబింబం.”
గణపతి రూపం జ్ఞానానికి సంకేతం, విఘ్నాలపై విజయం సాధించే శక్తి, మరియు ఆత్మసాక్షాత్కారానికి మార్గం.
ముగింపు (Conclusion)
శ్రీ గణపతి అథర్వశీర్షం కేవలం మంత్రాల సమాహారం కాదు — అది సృష్టి తత్వాన్ని, చైతన్య స్వరూపాన్ని, మరియు పరమాత్మను తెలుసుకునే మార్గం.
ఈ ఉపనిషత్తు నిత్యం జపించే వారు కేవలం భౌతిక సఫలతనే కాకుండా, ఆధ్యాత్మిక బోధన మరియు మోక్ష జ్ఞానం కూడా పొందుతారు.
