శ్రీ అన్నపూర్ణా స్తోత్రం | Sri Annapurna Stotram
శ్రీ ఆదిశంకరాచార్యులచే రచించబడిన పవిత్రమైన అన్నపూర్ణాష్టకం
అన్నపూర్ణా దేవి
అష్టకం
ప్రవచన శైలి
ప్రియమైన ధార్మిక సోదరసోదరీమణులారా! Bhakti Vedas కి స్వాగతం. జగత్తుకు తల్లి, పరమేశ్వరునికి అర్ధాంగి అయిన శ్రీ అన్నపూర్ణాదేవి అనుగ్రహం లేనిదే ఏ ప్రాణికీ ఈ జగత్తులో జీవనం లేదు. మనం తినే ప్రతి మెతుకులోనూ, పీల్చే ప్రతి గాలిలోనూ ఆ తల్లి శక్తి నిబిడీకృతమై ఉంది. అన్నం కేవలం భౌతికమైన ఆహారం కాదు, అది పరబ్రహ్మ స్వరూపం. కేవలం కడుపు నింపే అన్నాన్ని మాత్రమే కాక, శాశ్వతమైన జ్ఞానమనే అన్నాన్ని కూడా ప్రసాదించే ఆ శ్రీ అన్నపూర్ణా దేవిని కీర్తించే ఈ అద్భుతమైన శ్రీ అన్నపూర్ణా స్తోత్రం యొక్క మహత్యాన్ని ఈనాడు మనం తెలుసుకుందాము.
స్తోత్ర పరిచయం
శ్రీ అన్నపూర్ణా స్తోత్రం యొక్క మూలం, ప్రాముఖ్యత: ఈ స్తోత్రాన్ని అద్వైత సిద్ధాంత స్థాపకులైన జగద్గురువు శ్రీ ఆదిశంకరాచార్యులవారు రచించారు. కాశీ క్షేత్రంలో అమ్మవారిని దర్శించి, ఆ తల్లిపై అపార భక్తితో దీనిని కీర్తించినట్లుగా ప్రసిద్ధి. ఇది ప్రధానంగా ఎనిమిది శ్లోకాలతో కూడిన అష్టకం. ఈ అష్టకంలో దేవి యొక్క దివ్య స్వరూపం, ఆమె మహిమలు, ఆమె అనుగ్రహం యొక్క ఆవశ్యకత చక్కగా వివరించబడ్డాయి. ఈ స్తోత్రం భక్తులకు భౌతికమైన ఆకలిని తీర్చమని కోరడమే కాక, జనన మరణ చక్రం నుండి విముక్తిని కలిగించే జ్ఞాన భిక్షను, మోక్షమనే అన్నాన్ని ప్రసాదించమని అమ్మవారిని ప్రార్థిస్తుంది.ధ్యాన శ్లోకం
శ్రీ అన్నపూర్ణా దేవిని ధ్యానించుటకు ఈ శ్లోకం శ్రేష్ఠమైనది:
రక్తాం విచిత్ర వసనాం నవచంద్ర చూడాంఅన్నప్రదాన నిరతాం నవకోమలాంగీంనారీం మహేశ్వర విలోచన లోలభృంగీంవింధ్యాచలేశ్వరి మభీష్ట ఫలప్రదాం త్వాం
ధ్యాన శ్లోక తాత్పర్యం: ఎర్రని రంగులో ఉండి, విచిత్రమైన వస్త్రాలను ధరించి, నూతన చంద్రవంకను శిరస్సున ధరించిన, అన్నదానంలో నిమగ్నమైయున్న, నవ యవ్వన కోమల దేహము కల, మహేశ్వరుని నేత్రాలకు భ్రమరము వలె ప్రియమైన, వింధ్యాచల పర్వతానికి అధిష్టాన దేవత, కోరిన ఫలాలను ప్రసాదించే నిన్ను నేను ధ్యానించుచున్నాను.
శ్రీ అన్నపూర్ణా అష్టకమ్ – మూల పాఠం
నిత్యానందకరీ వరాభయకరీ సౌందర్య రత్నాకరీనిర్ధూతాఖిల ఘోర పావనకరీ ప్రత్యక్ష మాహేశ్వరీ ।ప్రాలేయాచల వంశ పావనకరీ కాశీపురాధీశ్వరీభిక్షాం దేహి కృపావలంబనకరీ మాతాన్నపూర్ణేశ్వరీ ॥ 1 ॥నానా రత్న విచిత్ర భూషణకరి హేమాంబరాడంబరీముక్తాహార విలంబమాన విలసత్-వక్షోజ కుంభాంతరీ ।కాశ్మీరాగరు వాసితా రుచికరీ కాశీపురాధీశ్వరీభిక్షాం దేహి కృపావలంబనకరీ మాతాన్నపూర్ణేశ్వరీ ॥ 2 ॥యోగానందకరీ రిపుక్షయకరీ ధర్మైక్య నిష్ఠాకరీచంద్రార్కానల భాసమాన లహరీ త్రైలోక్య రక్షాకరీ ।సర్వైశ్వర్యకరీ తపః ఫలకరీ కాశీపురాధీశ్వరీభిక్షాం దేహి కృపావలంబనకరీ మాతాన్నపూర్ణేశ్వరీ ॥ 3 ॥కైలాసాచల కందరాలయకరీ గౌరీ-హ్యుమాశాంకరీకౌమారీ నిగమార్థ-గోచరకరీ-హ్యోంకార-బీజాక్షరీ ।మోక్షద్వార-కవాటపాటనకరీ కాశీపురాధీశ్వరీభిక్షాం దేహి కృపావలంబనకరీ మాతాన్నపూర్ణేశ్వరీ ॥ 4 ॥దృశ్యాదృశ్య-విభూతి-వాహనకరీ బ్రహ్మాండ-భాండోదరీలీలా-నాటక-సూత్ర-ఖేలనకరీ విజ్ఞాన-దీపాంకురీ ।శ్రీవిశ్వేశమనః-ప్రసాదనకరీ కాశీపురాధీశ్వరీభిక్షాం దేహి కృపావలంబనకరీ మాతాన్నపూర్ణేశ్వరీ ॥ 5 ॥ఉర్వీసర్వజయేశ్వరీ భగవతీ [జయకరీ] మాతా కృపాసాగరీవేణీ-నీలసమాన-కుంతలధరీ నిత్యాన్న-దానేశ్వరీ ।సాక్షాన్మోక్షకరీ సదా శుభకరీ కాశీపురాధీశ్వరీభిక్షాం దేహి కృపావలంబనకరీ మాతాన్నపూర్ణేశ్వరీ ॥ 6 ॥ఆదిక్షాంత-సమస్తవర్ణనకరీ శంభోస్త్రిభావాకరీకాశ్మీరా త్రిపురేశ్వరీ త్రినయని విశ్వేశ్వరీ శర్వరీ ।స్వర్గద్వార-కపాట-పాటనకరీ కాశీపురాధీశ్వరీభిక్షాం దేహి కృపావలంబనకరీ మాతాన్నపూర్ణేశ్వరీ ॥ 7 ॥దేవీ సర్వవిచిత్ర-రత్నరుచితా దాక్షాయిణీ సుందరీవామా-స్వాదుపయోధరా ప్రియకరీ సౌభాగ్యమాహేశ్వరీ ।భక్తాభీష్టకరీ సదా శుభకరీ కాశీపురాధీశ్వరీభిక్షాం దేహి కృపావలంబనకరీ మాతాన్నపూర్ణేశ్వరీ ॥ 8 ॥చంద్రార్కానల-కోటికోటి-సదృశీ చంద్రాంశు-బింబాధరీచంద్రార్కాగ్ని-సమాన-కుండల-ధరీ చంద్రార్క-వర్ణేశ్వరీమాలా-పుస్తక-పాశసాంకుశధరీ కాశీపురాధీశ్వరీభిక్షాం దేహి కృపావలంబనకరీ మాతాన్నపూర్ణేశ్వరీ ॥ 9 ॥క్షత్రత్రాణకరీ మహాభయకరీ మాతా కృపాసాగరీసర్వానందకరీ సదా శివకరీ విశ్వేశ్వరీ శ్రీధరీ ।దక్షాక్రందకరీ నిరామయకరీ కాశీపురాధీశ్వరీభిక్షాం దేహి కృపావలంబనకరీ మాతాన్నపూర్ణేశ్వరీ ॥ 10 ॥అన్నపూర్ణే సదాపూర్ణే శంకర-ప్రాణవల్లభే ।జ్ఞాన-వైరాగ్య-సిద్ధ్యర్థం భిక్షాం దేహి చ పార్వతీ ॥ 11 ॥మాతా చ పార్వతీదేవీ పితాదేవో మహేశ్వరః ।బాంధవా: శివభక్తాశ్చ స్వదేశో భువనత్రయం ॥ 12 ॥సర్వ-మంగళ-మాంగళ్యే శివే సర్వార్థ-సాధికే ।శరణ్యే త్ర్యంబకే గౌరి నారాయణి నమోఽస్తు తే ॥ 13 ॥ఇతి శ్రీమత్పరమహంసపరివ్రాజకాచార్యస్య శ్రీగోవిందభగవత్పూజ్యపాదశిష్యస్య శ్రీమచ్ఛంకరభగవతః కృతౌ అన్నపూర్ణా స్తోత్రమ్ ।
భావార్థ వివరణ
అన్నపూర్ణమ్మ నిత్యానంద స్వరూపిణి, జగదంబ. ప్రతి శ్లోకంలో ఆమె దివ్య గుణాలు—పవిత్రత, కరుణ, జ్ఞానప్రదాతృత్వం—స్పష్టంగా ప్రతిఫలిస్తాయి. భౌతిక ఆకలిని తీర్చే తల్లే కాదు, అంతర్గత అజ్ఞానాన్ని తొలగించే జ్ఞానదాత్రి కూడా.
‘భిక్షాం దేహి’ అనే పిలుపు, కేవలం అన్నభిక్ష కోసం కాక, జ్ఞానం మరియు వైరాగ్యానికి చేసే ఉపాసన.
- ఆనంద స్వరూపిణి: నిత్యానందకరీ (నిత్యమైన ఆనందాన్ని ఇచ్చే తల్లి), సౌందర్య రత్నాకరీ (సౌందర్యానికి సముద్రం వంటిది), నిర్ధూతాఖిల ఘోర పావనకరీ (సమస్త ఘోర పాపాలను తొలగించి పవిత్రం చేసేది). తల్లి యొక్క స్వరూపం కేవలం అందమైంది కాదు, అది పవిత్రమై, శాశ్వతమైన ఆనందాన్ని ప్రసాదించేది.
- జగదీశ్వరి: ప్రత్యక్ష మాహేశ్వరీ (ప్రత్యక్షంగా శివుని శక్తిగా ఉన్నది), కాశీపురాధీశ్వరీ (కాశీ నగరానికి అధిష్టాన దేవత), త్రైలోక్య రక్షాకరీ (ముల్లోకాలనూ రక్షించేది). ఈ తల్లి భౌతికమైన లోకాలకే కాదు, ఆధ్యాత్మిక ప్రపంచానికీ ప్రభువు.
- జ్ఞాన స్వరూపం: ఓంకార బీజాక్షరీ (ఓంకారం అనే బీజాక్షరంలో దాగి ఉన్నది), విజ్ఞాన దీపాంకురీ (విజ్ఞానమనే దీపాన్ని వెలిగించేది). అన్నపూర్ణమ్మ కేవలం అన్నాన్ని మాత్రమే ఇవ్వదు, సత్యమైన జ్ఞానాన్ని ప్రసాదించి, అజ్ఞానమనే చీకటిని తొలగిస్తుంది.
- భిక్షాం దేహి: ప్రతి శ్లోకం చివరిలో 'భిక్షాం దేహి కృపావలంబనకరీ మాతా అన్నపూర్ణేశ్వరీ' అని ప్రార్థించడం జరుగుతుంది. ఇక్కడ భిక్ష అంటే కేవలం అన్నం కాదు, 'జ్ఞాన వైరాగ్య సిద్ధ్యర్థం భిక్షాం దేహి' అని కోరడం ద్వారా, జ్ఞానం మరియు వైరాగ్యం అనే అంతిమ మోక్ష మార్గాన్ని ప్రసాదించమని వేడుకుంటున్నామని అర్థం.
పారాయణ ఫలాలు (ఆధ్యాత్మికంగా)
- అజ్ఞానం తొలగుట: ఈ స్తోత్ర పఠనం వలన జ్ఞానం, వివేకం పెంపొంది, అజ్ఞానమనే చీకటి తొలగుతుంది.
- అన్నదోష నివారణ: అన్నం పరబ్రహ్మ స్వరూపం కావున, ఈ స్తోత్ర పఠనం ద్వారా అన్నానికి సంబంధించిన దోషాలు నివృత్తి అవుతాయి.
- భక్తి జ్ఞాన వృద్ధి: అమ్మవారిపై భక్తి పెరిగి, దైవచింతనతో పాటు సత్కర్మలందు నిష్ఠ ఏర్పడుతుంది.
- మోక్ష సాధన: అంతిమంగా భవబంధాల నుండి విముక్తి పొందే జ్ఞానం మరియు వైరాగ్యాన్ని ప్రసాదించమని ఈ స్తోత్రం కోరుతుంది
- శాంతి సౌభాగ్యం: పారాయణం వలన మనస్సు ప్రశాంతంగా ఉండి, జీవితంలో సౌభాగ్యం లభిస్తుంది.
పారాయణ విధానం మరియు సమయం
- పవిత్రత: శుచిగా స్నానమాచరించి, పూజా మందిరంలో దీపం వెలిగించి, అమ్మవారి పటాన్ని లేదా విగ్రహాన్ని పూజించాలి.
- సమయం: ఈ స్తోత్రాన్ని నిత్యం ఉదయమున లేదా సాయంకాలమున పఠించడం శ్రేష్ఠం. భోజనం చేసే ముందు పఠించడం కూడా శుభకరం.
- నియమం: ఈ అష్టకాన్ని పఠించేటప్పుడు అమ్మవారి యొక్క కాశీ నివాసం, శివునికి భిక్ష ప్రసాదించిన లీల, దేవి యొక్క అద్భుత స్వరూపాన్ని మనస్సులో ధ్యానించాలి.
- నివేదన: పారాయణానంతరం అమ్మవారికి శక్తి మేరకు నైవేద్యం (పాలు, పండ్లు లేదా పాయసం) సమర్పించడం మంచిది.
తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు
ఉదయం లేదా సాయంత్రం పఠించడం ఉత్తమం. శుక్రవారాలు మరియు పౌర్ణమి günలు మరింత మంగళకరమైనవి.
అవును. ఏ భక్తుడైనా పవిత్ర హృదయంతో పఠించవచ్చు.
ఆధ్యాత్మిక శాంతి, జ్ఞాన వృద్ధి, భక్తి స్థిరత్వం లభిస్తాయి.
ఇది జ్ఞానభిక్ష, వైరాగ్యభిక్ష కోసం చేసే దివ్య ప్రార్థన.
ఇతర ఆధ్యాత్మిక అంశాలు
- లలితా సహస్రనామం
- కనకధారా స్తోత్రం
- శివ పంచాక్షరీ మంత్రం
శ్రీ అన్నపూర్ణా దేవిని నిత్యం స్మరించండి. శరీరానికి అన్నం, ఆత్మకు జ్ఞానం ప్రసాదించే తల్లి కరుణ ఎల్లప్పుడూ మీతో ఉండాలని కోరుకుంటూ — సర్వం శ్రీ అన్నపూర్ణేశ్వరీ చరణారవిందార్పణమస్తు!
